Hà Nội năm 2025 – vẫn là câu chuyện cũ: mưa vài giờ, phố thành sông, người dân bì bõm dắt xe, nhìn nhau ngán ngẩm. Nhưng đằng sau mỗi con đường ngập nước, không phải chỉ có mưa, mà là một hệ thống quy hoạch chắp vá, thiếu đồng bộ, và sự yếu kém trong quản lý đô thị.
Thành phố này từng tự hào có “ba mươi sáu phố phường”, có hồ Gươm, có sông Tô Lịch chảy qua lòng ký ức. Giờ đây, những con sông ấy chỉ còn là đường cống chật hẹp; những hồ nước điều hòa biến thành bãi xe, trung tâm thương mại, hay móng nhà đang xây.
Và thế là, mỗi mùa mưa về là một lần Hà Nội bị đào lên lấp xuống rồi lại đào lên.
Một bản nhạc buồn kéo dài hàng thập kỷ, tấu lên bằng tiếng máy xúc và những tiếng thở dài.
Một điệp khúc “đào lên, lấp xuống”, rồi lại ngập, một chu kỳ lặp đi lặp lại đắt đỏ, phi lý, và đầy uất ức.
Sự thất bại của tầm nhìn đô thị
Thật khó tin rằng, một thủ đô ngàn năm văn hiến lại có thể phát triển đến mức nghẹt thở như hôm nay. Từ vành đai 1 trở ra, hàng loạt khu đô thị mới mọc lên mà không có hạ tầng kết nối tổng thể kênh thoát nước không thông, cống ngầm nhỏ và tắc, đường xá thấp hơn nhà, còn hồ điều hòa thì bị san lấp để làm chung cư.
Các chuyên gia đô thị đã cảnh báo suốt nhiều năm rằng Hà Nội thiếu quy hoạch tổng thể hạ tầng ngầm, nhưng thay vì hành động, ta chỉ thấy dự án vá víu: chỗ nào ngập thì bơm, chỗ nào tắc thì khoan thêm lỗ, chỗ nào tràn thì dựng thêm trạm bơm.
Không có tầm nhìn 50 năm, chỉ có những bản kế hoạch 5 năm rồi chỉnh sửa theo nhiệm kỳ.
Và rồi, cứ mỗi khi mưa lớn, người dân lại gánh chịu hậu quả của những quyết định vội vã ấy.
Những mặt yếu kém đã quá rõ ràng
-
Hạ tầng thoát nước lỗi thời: Hệ thống cống chính của nội thành vẫn phần lớn được xây dựng từ thời Pháp, đường kính nhỏ, không đủ năng lực cho đô thị 10 triệu dân.
-
Thiếu sự đồng bộ giữa các ngành: Điện lực đào xong đến viễn thông, viễn thông đào xong đến cấp thoát nước. Không có quy hoạch chung hạ tầng ngầm, mỗi ngành làm một kiểu, dẫn tới vỉa hè như ruộng bậc thang.
-
Mất cân bằng sinh thái đô thị: Hồ, kênh, mương bị san lấp; bê tông phủ kín đất, khiến nước mưa không thể thấm mà chỉ biết chảy tràn.
-
Thiếu giám sát & trách nhiệm: Mỗi lần ngập, cơ quan quản lý lại đổ lỗi cho “mưa lớn bất thường” hay “cống nghẹt rác”, nhưng chưa bao giờ có ai chịu trách nhiệm cho một hệ thống quy hoạch sai ngay từ gốc.
-
Dân chịu thiệt, ngân sách chịu lỗ: Mỗi cơn bão qua đi, hàng trăm tỷ đồng tài sản bị cuốn trôi – xe hư, nhà hỏng, hàng hóa mất. Đó không chỉ là con số, mà là niềm tin bị xói mòn.
Khi bão về, người dân lại gồng mình: kê đồ lên cao, chạy xe ngập nước, lo điện giật, lo con nhỏ đến trường. Mỗi năm, mùa lũ như một bài kiểm tra kiên nhẫn và khả năng chịu đựng của người Hà Nội.
Thế nhưng, điều đau đớn hơn cả là cảm giác bất lực: năm nào cũng hứa “khắc phục triệt để”, năm nào cũng ngập y như cũ.
Hà Nội từng tự hào là “thành phố của hồ”, nhưng giờ hồ không còn, nước chẳng có nơi nào để đi, chỉ biết dâng lên rồi nằm đó, ngập cả lòng người.
Cần một cuộc cách mạng về tư duy đô thị
Người dân đội mưa, dắt xe, nhìn nhau cười khổ: “Năm nào chả thế”.
Câu nói ấy, vừa buồn vừa cay, đã trở thành một khẩu hiệu bất đắc dĩ của Hà Nội thời hiện đại.
Không thể chống ngập bằng bơm và bao cát mãi được. Cần tư duy đô thị thông minh và đồng bộ, nơi mọi dự án dù là một con ngõ hay khu đô thị 100 ha đều phải nằm trong bản đồ thoát nước tổng thể của thành phố.
Cần một cơ quan duy nhất quản lý hạ tầng ngầm, chấm dứt cảnh “mạnh ai nấy đào”.
Và quan trọng nhất, cần sự minh bạch, trách nhiệm và dám nhận lỗi từ người đứng đầu, thay vì đổ cho thiên nhiên.
🌧️ BÃO MẶT MO
Bão năm nay chẳng tên gì oai,
Không Linda, Noru, hay Saola lai rai,
Chỉ gọi giản dị – Bão Mặt Mo,
Nghe quê quê mà trúng tim dân phố.
Hà Nội đón mưa như đón khách quen,
Nước về ngập cả những điều chưa kịp quên:
Phố Nguyễn Xiển hóa sông Hồng nhánh nhỏ,
Mỹ Đình thành cảng biển – gọi đò khó có chỗ neo thuyền.
Cán bộ bảo: “Mưa lớn bất thường!”
Dân cười nhạt: “Thường như cơm bữa ấy chứ!”
Cống rãnh thì nhỏ, nhà cao hơn đường,
Quy hoạch thì đắp vá – mạnh ai nấy vẽ,
Bão chẳng cần thổi cũng đủ làm nghiêng cả lòng dân.
Mỗi năm lại đào lên – lấp xuống,
Vỉa hè Hà Nội như món bánh đa trộn:
điện – nước – viễn thông – ống cống đủ vị,
Ăn một miếng là cắn trúng dây nào chẳng biết!
Mặt mo là thế –
Năm nào cũng hứa “chống ngập triệt để”,
Năm sau lại hứa “điều chỉnh tổng thể”,
Năm tới lại bảo “đang xin vốn bổ sung” –
Còn người dân thì vẫn đi làm bằng… thuyền hơi và ủng.
Có ông cụ ở Thụy Khuê ngồi câu cá trong sân,
Cười hiền mà xót:
“Thủ đô ta giờ hóa đô thủy,
Chỉ thiếu con rồng để mà lặn ngụp cùng dân!”
Bão Mặt Mo qua rồi,
Nước rút, phố lại khô,
Nhưng niềm tin vẫn ngập.
Chúng ta lại lau khô giày,
Đứng lên mà… chờ mùa mưa sau.
Một ngày nào đó...
Có lẽ sẽ đến một ngày, Hà Nội thôi không đào vỉa hè lên mỗi mùa.
Một ngày, những đường cống sẽ đủ to để nuốt hết nỗi lo của người dân.
Một ngày, thành phố này sẽ thôi thở hổn hển mỗi khi mưa đến.
Nhưng ngày ấy chỉ đến khi chúng ta dám nhìn thẳng vào sự thật:
Do những bàn tay từng ký, những cái đầu từng gật, và những trái tim đã thôi biết xót xa.
Vì một cơn mưa không thể nhấn chìm thành phố này chỉ sự thờ ơ mới làm được điều đó.
Hà Nội một thành phố có thể kiêu hãnh vượt qua chiến tranh không thể mãi thua trước… một cơn mưa.
Nhận xét
Đăng nhận xét